دوران بین مشروط و مطلقدوران بین مشروط و مطلق به هنگام تردید در تعلّق تکلیف به امر مشروط یا مطلق است و به دوران بین مشروط و مطلق ، دوران بین اطلاق و اشتراط نیز گفته می شود. ۱ - تعریفدوران بین مشروط و مطلق، از مصادیق دوران بین اقل و اکثر بوده و عبارت است از شک در الزام به یکی از دو امری که رابطه آنها با یک دیگر رابطه مشروط و مطلق می باشد؛ یعنی معلوم نیست که الزام به ذات فعل تعلق گرفته یا به فعل مقید، مثل آن که مکلف می داند حاجی روز عید قربان باید حیوانی را قربانی کند، ولی نمی داند این قربانی مقید به سن خاصی است یا نه، و یا شک کند که امر به آزاد کردن مطلق رقبه شده یا رقبه مقید به ایمان، و یا شک کند طهارت لباس در نماز شرط است یا نه، یا شک کند وجوب نماز مطلق است یا مشروط به گفتن اقامه می باشد. ۲ - از نظر آخوند خراسانیمرحوم " آخوند " می‌گوید: حکم دوران امر بین اشتراط و اطلاق همان حکم دوران امر بین اقل و اکثر ارتباطی است؛ بنابراین، در آن، برائت عقلی جاری نمی‌شود، ولی به برائت شرعی و نقلی می‌توان تمسک کرد. [۱]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص ۴۱۷.
[۶]
تحریر الفصول، ذهنی تهرانی، محمدجواد، ج ۵،۶، ص ۶۸۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۷۸، برگرفته از مقاله «دوران بین مشروط و مطلق». |